Ο ακήρυχτος πόλεμος στην παραλία της Πάτρας

Της Μαρίας Δεληθανάση - Καθημερινή

Ο 24χρονος Νεντάλ κοιμάται πάνω στην τσιμεντένια εκβολή του αγωγού ομβρίων στην παραλία της Πάτρας. Ενα λιγδερό στρώμα και μερικές κουβέρτες είναι τα «όπλα» στον νέο πόλεμο που έχει εμπλακεί ο Σομαλός: της επιβίωσης σε μια λάθρα ζωή. Ενας φίλος του παραπέρα ξεφλουδίζει ένα σάπιο ανανά που μάζεψε το προηγούμενο βράδυ από τα σκουπίδια σούπερ μάρκετ. Τα ληγμένα και τα σκουπίδια των σούπερ μάρκετ της Πάτρας είναι το «συσσίτιο» ενός πληθυσμού που κυμαίνεται από 1.000 - 3.000 άτομα, ανάλογα με την εποχή. Η φιλανθρωπία είναι απούσα στην πόλη. Ο νεαρός Σομαλός ξεφλουδίζει με υπομονή το σάπιο φρούτο μέχρι να μείνει ένα κομματάκι καθαρό σε μέγεθος λουκουμιού...

Ο 22χρονος Μούσα από τη Σομαλία δείχνει την απόφαση απέλασης που ορίζει να εγκαταλείψει τη χώρα σε ένα μήνα. Ετσι εγκαινιάσθηκε η είσοδός του στην Ευρώπη πριν από ένα μήνα, στη Σύμη. Κοιμάται σ’ ένα δυσώδες υποτυπώδες κατάλυμα από πλαστικό και χαρτόνι σε δυτική παραλία της πόλης, παρέα με ένα ποντίκι... Μαζί του και ο 25χρονος Γιάχα, που έχει όλα του τα χαρτιά τακτοποιημένα: έχει κάνει αίτηση για πολιτικό άσυλο, διαθέτει ΑΦΜ για να εργασθεί, πηγαίνει στα μαθήματα ελληνικών που κάνει η Κίνηση Υπεράσπισης Δικαιωμάτων Προσφύγων και Μεταναστών, αλλά κανένας δεν τον παίρνει για δουλειά...

Ο φόβος

Οι περισσότεροι Αφρικανοί διώχνουν τους δημοσιογράφους. Φοβούνται να μιλήσουν. Πριν από 15 ημέρες η αστυνομία έκανε «πογκρόμ» και επεφύλαξε πολύ ξύλο για τους 65 πρόσφυγες από τη Σομαλία, την Ερυθραία, το Σουδάν. Σώθηκαν από τους «Πολίτες Πάτρας Εν Δράσει» όσοι είχαν υποβάλει αίτηση πολιτικού ασύλου και δύο από τα πέντε σοβαρά περιστατικά που κατά τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα έχρηζαν άμεσης βοήθειας. Οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν στα σύνορα.

Σε πλατείες και εγκαταλελειμμένα σπίτια γύρω από την Ακτή Δυμαίων έχουν βρει καταφύγιο οι Αφρικανοί. Στην άλλη πλευρά της παραλίας, στην Ηρώων Πολυτεχνείου, στον γνωστό άτυπο καταυλισμό ζουν οι Αφγανοί. Οι δύο κοινότητες δεν επικοινωνούν μετά τα γεγονότα του περασμένου Οκτωβρίου, όταν χύθηκε αίμα για τη δυνατότητα απέλπιδων προσπαθειών φυγής προς τη δυτική Ευρώπη. Αλλά συνεχίζουν να κυκλοφορούν ρακένδυτοι και πεινασμένοι στην παραλιακή ζώνη της εύπορης πόλης, διεκδικώντας τη φυγή από το λιμάνι. Όμως από την πλευρά των Αφρικανών περνά μόλις το 5% των φορτηγών για Ευρώπη, ενώ από την περιοχή των Αφγανών το 95% των φορτηγών.

Η τοπική κοινωνία

Την ίδια στιγμή, αναξιοποίητα έμειναν τα 450.000 από τα 500.000 ευρώ που έδωσε το 2008 το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων ως έκτακτη συνεισφορά για στέγαση των αιτούντων άσυλο στην Πάτρα. Οι προσδοκίες του Υπ. Υγείας να αξιοποιήσει τα χρήματα βούλιαξαν σε υπηρεσιακές προτάσεις και την άρνηση της τοπικής κοινωνίας να αποδεχθεί με ωριμότητα το πρόβλημα. Στην πρόταση για δημιουργία καταυλισμού με σκηνές δεν βρέθηκε χώρος. Η προσπάθεια για στέγαση των ανηλίκων στο Ίδρυμα Κωφών βρήκε αρνητική απάντηση. Ανάλογο ήταν το αποτέλεσμα στις προσπάθειες αξιοποίησης κτιρίου του Ερυθρού Σταυρού στον Ψαθόπυργο και των καπναποθηκών της Πάτρας. Εξίσου έχει βουλιάξει η προσδοκία του Υπ. Εσωτερικών για κατασκευή Κέντρου Κράτησης στο Δρέπανο. Φέτος, αναμένεται να δοθεί άλλο ένα εκατομμύριο ευρώ από τον επίτροπο Μπαρό, για να τερματισθεί το αίσχος.

Αλλά η τοπική κοινωνία και οι αρχές της δείχνουν να προτιμούν τη λοιδορία των ανεπιθύμητων...

«Το θέμα δεν είναι αν θέλει η πόλη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Το πρόβλημα υπάρχει» σημειώνει ο κ. Σπύρος Ριζάκος, συντονιστής του προγράμματος «Πολίτες Πάτρας εν Δράσει». «Το θέμα είναι να τακτοποιηθεί η διαμονή και η νομιμότητα διαμονής αυτών των ανθρώπων. Μόνο έτσι θα αμβλυνθεί το πρόβλημα στην πόλη».

Η Πάτρα έχει και θα έχει οξυμένο πρόβλημα ως πέρασμα προς την Ευρώπη. Μόνο αν η κοινωνία το αναγνωρίσει, θα μπορέσει να δεχθεί τρόπους διαχείρισής του. Αντίστοιχη κρίση στο Καλέ της Γαλλίας διευθετήθηκε με τη δημιουργία μεγάλου καταυλισμού του Ερυθρού Σταυρού.

.