Κάπου είχα διαβάσει πρόσφατα ότι ο αν φανταστούμε τα νέα βιβλία που εκδίδονται καθημερινά να παρατάσσονται στην σειρά δημιουργώντας μια ευθεία γραμμή τότε η γραμμή αυτή μεγαλώνει με ταχύτητα μερικών δεκάδων χιλιομέτρων την ώρα !
Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η ποσότητα ή η διαθεσιμότητα της πληροφορίας αλλά η πληρότητα και η δυνατότητα εξαγωγής γενικών συμπερασμάτων.
Παρακολουθούμε συχνά στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης αλλά και στις εφημερίδες παρουσιάσεις για γεγονότα όπως οι ‘εμφύλιοι’ της Αφρικής και τα τελευταία νέα από τις μάχες στο Αφγανιστάν. Παρουσιάσεις ‘πλήρεις’ με εικόνες και αριθμούς. Η ανεπάρκεια βρίσκεται στο γεγονός ότι ο μέσος πολίτης αδυνατεί να καταλήξει σε ένα κάπως γενικό συμπέρασμα που να αφορά τους πραγματικούς συσχετισμούς και την ουσιαστική φύση των γεγονότων διότι κανείς δεν μιλά για τον χαρακτήρα των συμφερόντων που εκφράζονται ή αντιπαλεύουν σε μια περιοχή. Δεν γίνεται δηλαδή σχεδόν ποτέ αναφορά στα αίτια που υποβόσκουν κάτω από τα γεγονότα, τις αντιθέσεις και τους πολέμους.
Είναι εύκολο να βρίσκουμε καταφύγιο σε αφορισμούς του τύπου ότι «όλα γίνονται για τα πετρέλαια» αλλά τις περισσότερες φορές μας ξεφεύγει η ουσία και η πραγματική σημασία των γεγονότων και πως αυτά θα μπορούσαν να επιδράσουν ή επιδρούν ήδη, στην χώρα μας και στην καθημερινή μας ζωή άμεσα ή στο εγγύς μέλλον.
Αφορμή για αυτές μου τις σκέψεις ήταν η μεταστροφή που συντελείται τον τελευταίο καιρό στις σχέσεις ΗΠΑ – Ιράν και πως αυτή προβάλλεται στο γίγνεσθαι όλης της ‘μεσο – Ασιατικής’ περιοχής με εξειδίκευση στο ζήτημα του Αφγανιστάν.
Για να έχει κανείς μια κάπως συνεκτική εικόνα για το τι ‘παίζεται’ αυτήν τη στιγμή στην περιοχή θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του την τεράστια ανάπτυξη της Κίνας στον οικονομικό, στον πολιτικό αλλά και στον στρατιωτικό τομέα. Η πιθανή δημιουργία ενός νέου άξονα συνεργασίας (οικονομικού κέντρου;) που θα περιλαμβάνει Ρωσία, Κίνα, Ιραν αλλά και άλλες χώρες με πιθανή συμμετοχή και της Ινδίας θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά τους διεθνής συσχετισμούς και να διαμορφώσουν νέα γεωπολιτικά χαρακτηριστικά στον Πλανήτη κατευθύνοντας την ανθρώπινη ιστορία σε τελείως διαφορετικούς δρόμους.
(Persian emperor Shapur I, 241)Η όλο και πιο ‘φιλική’ προσέγγιση των δύο χωρών ΗΠΑ και Ιράν, με πρακτικά δείγματα όπως η συμμετοχή του Ιράν στην Διεθνή Διάσκεψη για το Αφγανιστάν που έγινε με πρωτοβουλία των ΗΠΑ, θα μπορούσε ίσως να εξηγηθεί σαν
(α) προσπάθεια για να κερδηθεί χρόνος ώστε να ολοκληρωθεί το Ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα
(β) προσέγγιση με στόχο την πολιτική ειρήνη με ΗΠΑ – Ισραήλ ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα η αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη του Ιράν
(γ) προσπάθεια αποκόμισης οικονομικού και πολιτικού οφέλους για το Ιραν από την συμμετοχή του στην ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν
(δ) έκφραση της πολιτικής και θρησκευτικής αντίθεσης μεταξύ Ιράν και Αφγανιστάν
(ε) χρησιμοποίηση από τους ‘μεγάλους’ του ασιατικού άξονα συνεργασίας (Κίνα, Ρωσία) του Ιράν ως μοχλό επίδρασης στα τεκταινόμενα της περιοχής.
Παραθέτω μερικά από τα πλέον χαρακτηριστικά στοιχεία που αφορούν στις δύο χώρες:
Έκταση
Ιράν: 1.700.000 τετρ. χιλ., Αφγανιστάν: 800.000 τετρ. χιλ.
Ακτογραμμή
Ιράν: 2.400 χιλ., Αφγανιστάν: 0 χιλ. (το Ιράν θεωρείται υπολογίσιμη ναυτική δύναμη)
Πληθυσμός
Ιράν: ~70.000.000., Αφγανιστάν: ~ 34.000.000
Παιδική θνησιμότητα
Ιράν: 36/1000., Αφγανιστάν: 151/1000 (ο αντίστοιχος δείκτης για την Ελλάδα είναι πέντε (5) !)
Αναλφαβητισμός
Ιράν: 23%, Αφγανιστάν: 72% (ο αντίστοιχος δείκτης για την Ελλάδα είναι 4% !)
ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν)
Ιράν: 660 δις., Αφγανιστάν: 18 δις
Κατά Κεφαλήν εισόδημα
Ιράν: 10.000., Αφγανιστάν: 600 (ο αντίστοιχος δείκτης για την Ελλάδα είναι 25.000 )
Ήθελα να κάνω ειδική αναφορά στο θρησκευτικό ζήτημα διότι εδώ τα χαρακτηριστικά των δύο χωρών είναι ακριβώς αντίθετα με αποτέλεσμα να εδραιώνονται ίσως βαθύτερες αντιθέσεις:
Ιράν
Σουνίτες: 9% Σιίτες:89%
Αφγανιστάν
Σουνίτες: 80% Σιίτες: 19%
(Afganistan, Kabul, National Museum, 400 bc)
Με μια και μόνον ματιά στα στοιχεία αυτά φαίνεται ότι το Αφγανιστάν είναι μια ιδιαίτερα καθυστερημένη και φτωχή χώρα που δεν μπορεί καν να συγκριθεί με το σχετικά αναπτυγμένο και ταχέως αναπτυσσόμενο Ιράν.
Οι κάτοικοι του Αφγανιστάν είχαν την ατυχία να βρίσκονται ακριβώς πάνω από μια περιοχή με ιδιαίτερη σημασία για τους ενεργειακούς συσχετισμούς και τις κατανομές / ελέγχους των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Δύση, σε συσχετισμό βέβαια και με τον σκληρό ανταγωνισμό για έλεγχο των αντίστοιχων διόδων στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Επί πλέον τυχόν εγκατάλειψη από την Δύση του Αφγανιστάν ή ήττα των δυτικών στρατευμάτων κατοχής θα σήμαινε και ταυτόχρονη εγκατάλειψη ολόκληρης της Ασιατικής Ηπείρου στην οικονομική, πολιτική και στρατηγική ευχέρεια των άμεσων αντιπάλων (Ρωσία – Κίνα).
Το Αφγανιστάν είναι ίσως το μοναδικό εναπομείναν έρεισμα της Δύσης στην Ασιατική Ήπειρο.
Ο δυτικός έλεγχος στον Ινδικό και ‘ανατολικό’ ωκεανό περιορίζεται και εκτοπίζεται συνεχώς από τις ραγδαίες Κινεζικές επενδύσεις και το ταχύτατα αναπτυσσόμενο Κινεζικό ναυτικό.
Εδώ θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπ’ όψιν μας
(α) την αργή αλλά σταθερή αφύπνιση της Ιαπωνίας μετά από πολλές δεκαετίες απόλυτης υποταγής στις ΗΠΑ
(β) την υποστήριξη από πολύ μεγάλη μερίδα των Νοτιοκορεατών της ενοποίησης με την Βόρεια Κορέα (η οποία είτε το θέλουμε είτε όχι εξελίσσεται με την βοήθεια της Κίνας σε πυρηνική δύναμη).
(γ) την αμφίσημη και εν’ πολλοίς αναποφάσιστη στάση της Ινδίας.
(δ) τα συρρικνούμενα ερείσματα της Δύσης ακόμη και στην Μέση ανατολή μετά την τελευταία Ισραηλινή ωμότητα(*) και την επιταχυνόμενη δημογραφική αλλαγή της περιοχής προς όφελος των Αράβων(**).
(can you beleive it !)
(*) Ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή της μέσης Ανατολής ήταν (και είναι) η εργαλειοποίηση του Ισραήλ. Η χρήση δηλαδή του κράτους και του μηχανισμού του ως μοχλό επιβολής αποφάσεων και πρακτικών εκμεταλευόμενοι απροκάλυπτα για τον σκοπό αυτό τον λαό του Ισραήλ και μετατρέποντάς τον σε σύνολο ανάλγητων χωροφυλάκων της περιοχής ή ανυποψίαστων φανατικών χωρίς φυσικά ποιότητα ζωής και χωρίς μέλλον.
(**) Ο ρυθμός αύξησης του Αραβικού πληθυσμού στην Γάζα, στην Δυτική όχθη και εντός του Ισραήλ είναι σχεδόν διπλάσια (περίπου 3,3% τον χρόνο) από αυτήν του Ισραηλινού πληθυσμού (και μην περιμένετε οι Εβραίοι της Νέας Υόρκης να αφήσουν τα πλούτη και την βολή τους και να πάνε στο ... Ισραήλ).
- Αραβικός πληθυσμός Γάζας ~ 1.450.000
- Αραβικός πληθυσμός Δυτικής Όχθης ~ 2.500.000
- Αραβικός πληθυσμός Ισραήλ ~ 1.400.000
- Πληθυσμός Ισραηλινών ~ 6.500.000
Εκτιμάται ότι ο Αραβικός πληθυσμός της περιοχής θα διπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 20 χρόνια !
(the stupidity of imperialism)
Οι συμπεριφορά των τελευταίων ημερών του Αμερικανικού στρατού που οδήγησε σε εκατόμβη αμάχων και δημιουργία σχεδόν ενός εκατομμυρίου προσφύγων στο Πακιστάν μεταφράζεται από πολλούς ως πρόλογος οριστικής ήττας στην περιοχή. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές οι Αφγανοί αντάρτες βρίσκονται 100 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του Πακιστάν !
Παρ’ όλη την καθόλου ευοίωνη κατάσταση και ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα έχει ίσως, για πολλούς λόγους αλλά και αξιοποιώντας την τεράστια δημοτικότητά του, την μοναδική ευκαιρία να αποσυρθεί από το Αφγανισάν όπως προσπαθεί – με επιτυχία – να κάνει και με το Ιράκ πράττει ακριβώς το αντίθετο :
Ο προϋπολογισμός των ΗΠΑ για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν θα ξεπεράσει το 2010 τα 65 δις, επί πλέον 60 δις θα δοθούν για τις επιχειρήσεις στο Ιράκ και ο χορός των δις κλείνει με τον τακτικό αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ που θα είναι ύψους 533,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. ( περίπου διπλάσιο ποσό από το ΑΕΠ της χώρας μας! )
Σήμερα στο Ιράκ υπηρετούν περίπου 136.000 Αμερικανοί στρατιώτες, που αναμένεται ότι θα αποσυρθούν σταδιακά από τη χώρα μέχρι τα τέλη του 2011. Παράλληλα, στο Αφγανιστάν το σύνολο των αμερικανικών δυνάμεων θα φτάσει τους 68.000 άνδρες μέχρι το τέλος του έτους.
Τώρα οι ΗΠΑ κυνηγάνε την (φανταστική;) Αλ Κάιντα στο Πακιστάν ποδοπατώντας την ανεξαρτησία του, μισούμενες όλο και περισσότερο από το λαό του και οδηγώντας το σε αστάθεια. Αν συνεχίσουν με τη ίδια βλακώδη αλαζονεία θα δυναμώσουν αφάνταστα τις αντι-δυτικές δυνάμεις μέσα στο Πακιστάν οπότε πολιτικά θα το παραδώσουν στη Ρωσία.
Μέσα σε όλο αυτό το περίπλοκο τοπίο δεν θα πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας ότι η Ρωσία έχει κερδίσει τον έλεγχο των πηγών υδρογονανθράκων σε μεγάλο και πρωτοφανή βαθμό συγκριτικά με οποιαδήποτε περίοδο στο παρελθόν. Αποτελεί τον (συντριπτικά) κύριο προμηθευτή της Ευρώπης όπως επίσης και της Κίνας και προσφάτως της Ιαπωνίας !
(Europe sleeping)
Την ίδια στιγμή η διπλωματία της Ρωσίας και γενικότερα εκείνη του άξονα Ρωσίας – Κίνας - Ιράν εξασφαλίζει παντού στην Λατινική Αμερική και στην Αφρική τον έλεγχο όλο και περισσότερων πετρελαιοπαραγωγών χωρών.
Η Ευρώπη παραμένει ένας πολιτικός και οικονομικός γίγαντας που κοιμάται. Η πρόσδεσή της στο άρμα των ΗΠΑ καλά κρατεί και οι εσωτερικές της αντιθέσεις την σύρουν πλέον στα βάθη της πολιτικής ανυπαρξίας εις βάρος των λαών της αλλά και εις βάρος της διεθνούς ισορροπίας και ειρήνης στα οποία τόσα πολλά θα μπορούσε να δώσει.
Η πλέον κακή αλλά μάλλον σίγουρη πρόβλεψη είναι ότι μέχρι να διευθετηθούν τα μεγάλα αυτά ‘παιγνίδια’ η Αφρικανική Ήπειρος θα είναι εν’ πολλοίς ξεχασμένη και αφημένη να σπαράσσεται από πείνα, δίψα και αδικαιολόγητους εμφύλιους. Η ‘βοήθεια’ από την Ευρώπη στην Αφρική τα τελευταία πενήντα (50) χρόνια δεν ξεπέρασε τα τρία (3) δις ευρώ !
Αυτό το κείμενο δεν αποτελεί φυσικά πλήρη ανάλυση των (έτσι κι αλλιώς τεράστιων) θεμάτων. Είναι απλώς συγκέντρωση στο χαρτί δικών μου προσωπικών προβληματισμών που θεώρησα ότι ίσως να ήταν χρήσιμο να τις μοιραστώ και με άλλους.
Ήθελα να ευχαριστήσω για την προσοχή του όποιον έφτασε μέχρι το τέλος του κειμένου και διαβάζει αυτή την γραμμή αλλά και να τον συγχαρώ για την υπομονή του αφού η έκταση του κειμένου ξεπερνά κάπως τα ειωθότα στο συγκεκριμένο μέσο.
.
