Sculpture
of Unamuno in Salamanca, by Pablo Serrano in 1968.
Τον Οκτώβριο του 1936, λίγους μήνες μετά την έναρξη του
Ισπανικού εμφύλιου, ο μεγαλύτερος εν ζωή Ισπανός διανοούμενος και πρύτανης του
Πανεπιστημίου της Salamanca, ο Miguel de Unamuno, κλήθηκε να εκφωνήσει
πανηγυρικό λόγο ενώπιον του Franco, του αρχιεπισκόπου και του στρατηγού José
Millán Astray, εμπνευστή του περίφημου εθνικιστικού συνθήματος «Ζήτω ο θάνατος»
(Viva la mouerte).
Τα λόγια του πρύτανη έμειναν στην ιστορία:
«Μόλις άκουσα το νεκρόφιλο και παράλογο σύνθημα. Ο στρατηγός
Astray είναι ανάπηρος.
Είναι ανάπηρος πολέμου όπως ήταν και ο Cervantes. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί
ανάπηροι στην Ισπανία σήμερα. Με θλίβει ότι ο στρατηγός μπορεί να υπαγορεύει
μορφές μιας μαζικής ψυχολογίας. Ένας ανάπηρος που δεν διαθέτει το ψυχικό
μεγαλείο του Cervantes τείνει να αναζητήσει ανακούφιση σκορπώντας γύρω του τον
ακρωτηριασμό. [ … ] Βρισκόμαστε στο ναό του πνεύματος. Είμαι ο αρχιερέας του. Εσείς
βεβηλώνετε τον ιερό χώρο. Θα νικήσετε γιατί έχετε επαρκή κτηνώδη δύναμη. Αλλά
δεν θα πείσετε»
Βρήκα το παραπάνω σε μια υποσημείωση (κεφ 2, σελ 84) του βιβλίου ‘Πόλεμος
και Ειρήνη’ του Κωνσταντίνου Τσουκαλά και το αντέγραψα γιατί μου φάνηκε τραγικά
επίκαιρο στην εποχή που από τον ουρανό βρέχει ανθρώπους.
.
