Ποιο μέλλον, ποιο κόμμα
Σε όλους μας συμβαίνει καμιά φορά να διαβάζουμε κάτι και να έχουμε την αίσθηση πως κι εμείς το ίδιο ακριβώς θα γράφαμε. Να σκεφτόμαστε: μακάρι να το είχα γράψει εγώ αυτό. Αυτή την αίσθηση δημιούργησε η παρακάτω παράγραφος:
[ … ] Το αποτέλεσμα του Ιούνη (2012) – μια ιστορική ευκαιρία, ανεπανάληπτη ως προς τους όρους της για την Αριστερά – εκλήφθηκε από το μεγάλο τμήμα της κοινωνίας που κινητοποιήθηκε με στόχο να πετύχει την κυβερνητική αλλαγή ως ήττα. Η μερίδα αυτή της κοινωνίας αποσύρθηκε, μετά από μία αρχική αναμονή κάποιων μηνών, απογοητευμένη [ … ] Στοιχείο που συνέβαλε στην απόσυρση της κοινωνίας, ήταν και ο «φόβος των μαζών» που επέδειξε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Πρώτα-πρώτα οργανωτικά. Η διεύρυνση του κόμματος προς το εκλογικό σώμα που τον ψήφισε έγινε με πολλή καθυστέρηση, άτολμα και συντηρητικά. Το μήνυμα που εκπέμφθηκε από τις πρώτες μέρες το πήραν άμεσα τα κοινωνικά στρώματα που κινητοποιήθηκαν και γι’ αυτό ο αρχικός ενθουσιασμός μετριάστηκε, έγινε στάση αναμονής και όταν μετά από πολύ χρόνο έγινε το άνοιγμα, όπως έγινε, ως μη-άνοιγμα στην κοινωνία, πήρε περισσότερο το χαρακτήρα ένταξης πολιτικών οργανωμένων ομάδων, στελεχών με μία πολιτική εμπειρία και όχι μαζικής ένταξης του κόσμου που κινητοποιήθηκε το προηγούμενο διάστημα.
Να το πούμε αλλιώς, δυναμικά νέα στρώματα που προσέγγισαν τον ΣΥΡΙΖΑ βλέποντας την ελάχιστα δημοκρατική οργάνωσή του, τις φατρίες και ένα διαμορφωμένο κομματικό κατεστημένο, όχι και πολύ φιλικό σε πολλές-πολλές αλλαγές, απλώς στάθηκαν στη γωνία. Ίσως αυτή η καθυστέρηση στο άνοιγμα κατά ένα χρόνο, και το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στο καταστατικό του συνέδριο δεν πέτυχε να οργανωθεί ως ενιαίο κόμμα, να αποτέλεσε το σημαντικότερο εμπόδιο στην πολιτική διείσδυσή του στην κοινωνία [ … ] (3)
Τις τελευταίες ημέρες άκουσα και διάβασα πολλά σχετικά με τις τελευταίες εκλογές και την σημασία τους. Ορισμένοι αναλύοντας το ζήτημα δείχνουν κυριολεκτικά να φοβούνται την σοσιαλδημοκρατία όχι ως πολιτική στάση αλλά ακόμη και ως όνομα. Ο συμβολισμός, όταν βασίζεται σε ιστορικούς αναχρονισμούς, παρασύρει τα επιχειρήματα σε αγκυλώσεις και τη σκέψη σε εμμονές. Δημιουργείται καμιά φορά η εντύπωση πως κεντρικό μέλημα κάποιων δεν είναι η βελτίωση της ζωής των πολιτών και η ενίσχυση της Κοινωνίας αλλά η αποφυγή τους τέρατος που ακούει στο όνομα «κεντροαριστερή διολίσθηση» (1)
[ … ] Είναι, σχεδόν, βέβαιο ότι οι κεντροαριστερές λογικές, μαζί με τα ανώτερα κεντροαριστερά στελέχη είτε είναι βουλευτές είτε όχι, βοηθούντων και των κυρίαρχων εγχώριων κύκλων του ελληνικού αστισμού, θα πνίξουν κυριολεκτικά τον ΣΥΡΙΖΑ, θα προσδώσουν το δικό τους στίγμα στη μετεξέλιξή του και θα αποπειραθούν να αναστείλουν τις τάσεις ριζοσπαστικοποίησης στην κοινωνία [ … ] (1)
Η κυβερνησιμότητα (δηλαδή η δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει) είναι όρος που σε κάποιους προκαλεί καχυποψία και η αριστερή σοσιαλδημοκρατία είναι ίσως ένα αναγκαίο κακό που απλώς πρέπει να το χειριστούμε εργαλειακά έτσι ώστε να ενισχύσουμε την θέση του δικού μας κόμματος, [ συμπληρώνοντας την ‘τακτική’ και με συμμαχίες «μιας χρήσης» που να αποδυναμώνουν την δεξιά και τα extreme παρακλάδια της (2) ]
Στο σημείο αυτό μπαίνει από ορισμένους και πάλι το γνωστό ζήτημα της ριζοσπαστικοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ, του υπερενισχυμένου ρόλου των κομματικών οργάνων κλπ (2)
Προσπαθώντας να συνεισφέρει κανείς στην συζήτηση που άνοιξε, δεν μπορεί παρά να σκοντάψει στους παρακάτω αριθμούς που είναι απλώς τα επίσημα (Υπ. Εσωτερικών) συγκεντρωτικά αποτελέσματα επικράτειας των Ευρωεκλογών του Μαΐου.
Κόμμα
|
Έδρες
|
%
|
Δεξιά-Κέντρο-Συντήρηση
|
Αριστερά
|
ΣΥΡΙΖΑ
|
6
|
26,57%
|
26,57%
| |
ΝΔ
|
5
|
22,72%
|
22,72%
| |
ΧΑ
|
3
|
9,39%
|
9,39%
| |
ΕΛΙΑ
|
2
|
8,02%
|
8,02%
| |
ΠΟΤΑΜΙ
|
2
|
6,60%
|
6,60%
| |
ΚΚΕ
|
2
|
6,11%
|
6,11%
| |
ΑΝΕΛ
|
1
|
3,46%
|
3,46%
| |
ΛΑΟΣ
|
2,69%
|
2,69%
| ||
ΕΕΠ
|
1,44%
|
1,44%
| ||
ΔΗΜΑΡ
|
1,20%
|
1,20%
| ||
ΕΠΛ
|
1,04%
|
1,04%
| ||
ΚΕΚ
|
1,00%
|
1,00%
| ||
ΓΕΦΥΡΕΣ
|
0,91%
|
0,91%
| ||
ΠΡΑΣΙΝΟΙ
|
0,90%
|
0,90%
| ||
64,58%
|
27,47%
|
Ξέρω πως αρκετοί φίλοι θα στενοχωρηθούν που θα δουν να συμπεριλαμβάνεται στην προτελευταία στήλη και το ΚΚΕ, όμως θα πρέπει κάποια στιγμή όλοι να αντιληφθούμε πως «το ΚΚΕ ως ηγετική ομάδα και ως ιστορική γραφειοκρατία, για λόγους που δεν είναι της ώρας αλλά που κάποτε πρέπει να συζητηθούν πολύ σοβαρά, αποτελεί οργανικό τμήμα του πολιτικού συστήματος. Συνειδητά και συνεκτικά αφίσταται κάθε ιδέας και κάθε δράσης μετωπικής ρήξης με το σύστημα» (2)
Σε κάθε άνθρωπο που σκέφτεται με την κοινή λογική ο παραπάνω πίνακας δείχνει πως ακόμη και τώρα, μετά από τόση καταστολή, καταστροφή, απαξία και φτωχοποίηση της χώρας οι πολίτες ψηφίζουν δεξιά/υπερσυντηρητικά αφού οι κεντροαριστερές πολιτικές δυνάμεις της προτελευταίας στήλης είναι στην ουσία -από πλευράς εκλογικού ποσοστού και κοινωνικού βάρους- αμελητέες. Όσοι διαβάζουν αυτό το κείμενο νομίζω πως θα συμφωνήσουν πως είναι μάλλον δύσκολο να βρεθούν κεντροαριστερά πολιτικά και αξιακά χαρακτηριστικά σε μορφώματα όπως η ΕΛΙΑ ή το ΠΟΤΑΜΙ. Είναι δύσκολο λοιπόν, με τα δεδομένα αυτά, να υιοθετηθούν θέσεις περί τριπλής νίκης ή να θεμελιωθεί πολιτική κατεύθυνση ριζοσπαστικοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ο βολονταρισμός οδηγεί σε αυτό που ορισμένοι ονομάζουν ‘πολιτικό λυρισμό’ δηλαδή στην καταστροφή μέσω της αποκοπής από την πραγματικότητα.
Οι εκτιμήσεις και οι δημοσιογραφικές πληροφορίες περί την Οικονομία είναι βεβαίως χρήσιμες, όμως οι πληροφορίες από πρώτο χέρι και ίδια η πράξη είναι ουσιαστικό εργαλείο. Είναι εργαλείο για να γίνει κατανοητή και να ερμηνευτεί η πραγματικότητα, είναι βάση πάνω στην οποία μπορεί να στηριχθεί αποτελεσματική πολιτική. Πληροφορία του δεύτερου είδους έχει, από την επαγγελματική του δραστηριότητα, ο γράφων.
Οι περισσότεροι γνωρίζουν πως από το καλοκαίρι του 2009 έως σήμερα οι Ελληνικές τράπεζες έχουν χρηματοδοτηθεί από δημόσια χρήματα και εγγυήσεις (που είναι το ίδιο αφού επιβαρύνουν έμμεσα το Δημόσιο χρέος) που βρίσκονται κοντά και κατ’ άλλους ξεπερνούν, τα 200 δις ευρώ. Στο σημερινό τοπίο των τεσσάρων συστημικών τραπεζικών ομίλων και όσο πλησιάζουν στον ορίζοντα (με τον α ή β τρόπο) οι εκλογές, οι διευθύνουσες ελίτ θα ζητήσουν την «εκδούλευση» πίσω. Θα απαιτήσουν δηλαδή -ως μοχλό πολιτικής επιβίωσης- τη στήριξη της οικονομίας και την επιτάχυνση της όποιας ανάπτυξης μέσω ροής χρήματος αυτή τη φορά αντίστροφης: από τις τράπεζες προς την Οικονομία έστω και με όρους νεοφιλελεύθερους. Στα άμεσα επιχειρηματικά σχέδια μιας από τις τέσσερεις συστημικές τράπεζες, αρχόμενα ήδη από τα μέσα του καλοκαιριού, βρίσκονται η χορήγηση 90 χιλιάδων στεγαστικών δανείων, η χορήγηση 45 χιλιάδων καταναλωτικών δανείων και η στήριξη της απορρόφησης από τον ιδιωτικό τομέα των προγραμμάτων ΣΕΣ ή όπως αλλιώς ονομαστεί το νέο ΕΣΠΑ. Είναι εύκολο να συμπεράνει κανείς πως περίπου την ίδια ρότα θα ακολουθήσουν και οι άλλοι. Το σύστημα και το παλαιοκομματικό πολιτικό προσωπικό που το εκφράζει θα απαιτήσουν πρόσβαση σε εργαλεία και πόρους που θα εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους.
Παρ’ όλο που η τελευταία έκθεση της Citibank Για την Ελλάδα δεν ήταν τόσο αισιόδοξη (προβλέποντας έως και ελαφρά ύφεση και για το 2015) όλοι αποδέχονται πως έχουμε πια «ξύσει τον πάτο του βαρελιού» και βρισκόμαστε μπροστά σε μια αργή αλλά «θετική» μεταστροφή του κλίματος. Ο καθηγητής Σ. Ρομπόλης πρόβλεψε +0,6% στο ΑΕΠ του 2015 και τόσο ο ίδιος όσο και το επιτελείο που ο ίδιος συναρμολόγησε, δεν μας έχουν συνηθίσει σε λανθασμένες εκτιμήσεις.
Ολοκληρώνοντας το σκεπτικό, θα πρέπει να υπογραμμιστεί πως η παραμικρή τάση ανάπτυξης θα γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης και εφαλτήριο προπαγάνδας με μεγάλη ένταση και με όλους τους τρόπους με προεξάρχουσα την αξιοποίηση του δικτύου «πληροφόρησης» όπου σχεδόν ολόκληρο, συμπεριλαμβανόμενης και της νυν Δημόσιας τηλεόρασης, ανήκει ή ελέγχεται απολύτως από άτομα τα οποία είτε ανήκουν τα ίδια είτε εκπροσωπούν τις ελίτ και τα συμφέροντά τους. Ουδείς από όποια πολιτική αφετηρία κι αν προέρχεται δεν είναι τόσο αφελής ώστε να υποτιμήσει την ασύλληπτη δύναμη διαμόρφωσης γνώμης που έχει ο καλά στημένος μηχανισμός των ΜΜΕ.
Κι ας μην ξεχνάμε και τις σχετικές επιδόσεις των Ευρωπαϊκών ελίτ που εκτός των άλλων μέσων πολιτικής πίεσης, δεν το έχουν σε τίποτα να βάλουν Γερμανικές εφημερίδες να γράφουν Ελληνικά και Ιταλικές Σπανιόλικα…
Με αυτά τα δεδομένα και σε αυτό το πολιτικό τοπίο θα κληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να διεκδικήσει την πρώτη θέση στις επερχόμενες εκλογές. Με τα δεδομένα αυτά θέσεις όπως η παρακάτω
[ … ] Η εκλογική έκρηξη του ΣΥΡΙΖΑ το 2012 και η σταθεροποίησή του το 2014 δεν συνέβη γιατί το κόμμα «μετακινήθηκε» προς κάποιο δυνητικό «κέντρο», αλλά για τον ακριβώς αντίθετο λόγο: Ο ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε να αναδειχτεί σε κυρίαρχο κόμμα όχι γιατί «μετακινήθηκε» προς το κέντρο, αλλά γιατί, αντίθετα, με την ριζοσπαστική του δύναμη κατάφερε να «μετακινήσει» το ίδιο το κέντρο προς τα αριστερά [ … ] (2)
προκαλούν ανησυχία και δημιουργούν αμφιβολίες για το αν κεντρικά στελέχη του κομματικού μηχανισμού έχουν πράγματι αντιληφθεί που βρισκόμαστε και τι ακριβώς έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Ήταν από την αρχή σαφές πως αυτό το κείμενο δεν θα ήταν καθησυχαστικό ή ευχάριστο. Αυτό γιατί, σαν να μην έφταναν οι παραπάνω επισημάνσεις, όλο και περισσότερα μέλη και φίλοι του κόμματος διαπιστώνουν πως αν Ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει εκλογές πριν λύσει τις εσωτερικές του αδυναμίες θα συντριβεί ανεπιστρεπτί εντός μιας μεγαλειώδους αποτυχίας και έτσι θα χαθεί ίσως μαζί του μια ιστορική ευκαιρία για την Ελληνική αριστερά, την Ευρωπαϊκή αριστερά και τους πολίτες της Ευρώπης.
Οι βασικές εσωτερικές αδυναμίες είναι:
(α) Ο στενός κομματικός μηχανισμός, συνεκτιμώντας και το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στο καταστατικό του συνέδριο δεν πέτυχε να οργανωθεί ως ενιαίο κόμμα, είναι σε όχι αμελητέο βαθμό ασύμβατος με την Κοινωνία και με κουλτούρα που σε ρέπει προς τον Ευρωσκεπτικισμό
(β) Στην Κοινωνία ο γενικός συσχετισμός απασχόλησης είναι 15% στο Δημόσιο και 85% στον ιδιωτικό τομέα ενώ στον ΣΥΡΙΖΑ, ιδίως όσο προχωράμε προς το κέντρο του κόμματος, η σχέση αντιστρέφεται. Το κόμμα δηλαδή δεν καθρεφτίζει στο εσωτερικό του τη δομή της Κοινωνίας που προσπαθεί να εκφράσει
(γ) Ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργεί ως αστικό κόμμα ή ως συντηρητικός μηχανισμός (πχ ΚΚΕ) διότι αντί να αξιοποιεί την εσωτερική δυναμική και την διάθεση προσφοράς των μελών του (έχει περίπου 25.000 μέλη σήμερα) διατηρεί στρατιά από επαγγελματίες (επαγγελματικά στελέχη, αποσπασμένους, συμβούλους, λογογράφους κλπ κλπ), άτομα δηλαδή που άμεσα ή έμμεσα βιοπορίζονται από την Αριστερά και άρα αναπτύσσουν ακαμψίες και τραβούν από θέση, ακόμη και άθελά τους, το κόμμα προς την ακινησία και την διατήρηση
(δ) Υπάρχει σοβαρή έλλειψη απήχησης οργανικής/οργανωτικής (και όχι ψηφο-δοτικής) στην νεολαία. Αδυναμία που επιδεινώθηκε ιδιαίτερα από τον αναχρονιστικό οργανωτικό διαχωρισμό της νεολαίας από τον κομματικό κορμό
(ε) Η οργανωτική δομή του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πραγματικά σύγχρονη και δεν διευκολύνει την εσωτερική δημοκρατία και την ροή πληροφορίας και ιδεών από το κέντρο προς την ‘βάση’ αλλά -το κυριότερο- από την ‘βάση’ προς το κέντρο
Κάνει επίσης εντύπωση το γεγονός ότι στις τρέχουσες αναλύσεις δεν λαμβάνεται σχεδόν καθόλου υπ’ όψη το γενικό Ευρωπαϊκό περιβάλλον, οι πολιτικοί συσχετισμοί και οι πιέσεις που προέρχονται από εκεί, ωσάν η Ελλάδα να είναι ξεκομμένη από το Κοινοτικό γίγνεσθαι ακολουθώντας έναν sui generis δρόμο που εξαρτάται μόνο από την ίδια και αφορά αυτήν και μόνο.
Απομειώνονται σε σημασία τόσο το πολύ γκρίζο Ευρωπαϊκό πολιτικό κλίμα όσο και το μέγεθος της εξάρτησης της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό κέντρο όχι μόνο λόγω το χρέους αλλά και λαμβάνοντας υπ’ όψη το εξαιρετικά δυσάρεστο γεγονός πως την ιστορική αυτή στιγμή η Ελλάδα είναι μια χώρα που στην ουσία στερείται δευτερογενούς παραγωγής.
Είναι για όλο και περισσότερα μέλη και φίλους σαφές πως ακόμη και σε περίπτωση εκλογικής αυτοδυναμίας ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταλάβει την Κυβέρνηση κι όχι την Εξουσία. Η αποτελεσματικότητα μιας κυβέρνησης με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ θα εξαρτηθεί από την εμπιστοσύνη, την συναίνεση και την συμμετοχή της Κοινωνίας που αυτά με τη σειρά τους θα εξαρτηθούν από την πολιτική ωριμότητα που θα επιτρέψει στο κόμμα να οικοδομήσει κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες όχι «μιας χρήσης» αλλά ειλικρινείς, άφοβες και με σταθερή προοπτική τη βελτίωση της ζωής του πολίτη.
Οι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ και οι απλοί πολίτες μπορεί να μην συμμετέχουν στις διαδικασίες, όμως βλέπουν, κρίνουν και διαισθάνονται τα προβλήματα και τις αδυναμίες του.
Ίσως θα ήταν προτιμότερο αντί για τον ολομέτωπο αγώνα εναντίον της σοσιαλδημοκρατίας (sic) και της κεντροαριστεράς, εάν εν τέλει ιδρυθεί, να δοθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ προτεραιότητα στην εκτίμηση των πραγματικών δυσκολιών και στην επίλυση των εσωτερικών του αδυναμιών. Η αριστερή στρατηγική και η πολιτική θέση που οδηγούν την Κοινωνία εμπρός με όρους πραγματισμού και αποτελεσματικότητας αποτελούν την βάση (και την ουσία) του ριζοσπαστισμού.
Η αριστερά σε συνθήκες πλήρους ανάπτυξης του νέο-φιλελευθερισμού και σιδηράς παγκοσμιοποίησης που μετακινεί πρόσωπα ή πόρους απ’ άκρη σ’ άκρη του πλανήτη ανάλογα με τις προοπτικές για κέρδος, δεν αφορά πια 'στρώματα' ή τάξεις αλλά ολόκληρη την Κοινωνία. Αφορά το άπιαστο ως σήμερα όραμα του ανθρώπου να ζει ελεύθερος και χωρίς αλληλοεκμετάλλευση όπως και το να ζει -χωρίς εξαιρέσεις και περιορισμούς- σε αρμονία με τον Κόσμο (τη Φύση με την ευρεία έννοια) και ανάλογα με τις δυνατότητες της εποχής του.
Ίσως εκεί είναι που πρέπει όλοι να εστιάσουμε.
Παραπομπές:
[1] Αριστερά ή Κεντροαριστερά – Σ. Συράκου (02 Ιουν. 2014)
[2] Κεντροαριστερό… μαγαζί γωνία - Ρούντι Ρινάλντι (06 Ιουν. 2014)
[3] Για μια στρατηγική αναδιανομής υπέρ των υποτελών τάξεων - Σπ.Λαπατσιώρας & Γ.Μηλιός (09 Ιουν. 2014)
Θανάσης Κοντονάτσιος
Γέρακας, 10-06-14
