Ο αγώνας ενός δασκάλου σε «σχολείο της απελπισίας», στην πλατεία Βάθης, ώστε οι ξένοι μαθητές να ενταχθούν στην τάξη - Άρθρο της Ιωάννας Φωτιάδη στην Καθημερινή --
Ενα όνειρο «άπιαστο», «τολμηρό», «μαγικό», το «όνειρό τους» έκαναν πραγματικότητα οι μαθητές της Ε΄ τάξης του 54ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, στην πλατεία Βάθης. Η παράσταση που έδωσαν με αφορμή το κλείσιμο της σχολικής χρονιάς, «Ονειροταξιδευτές», την οποία διαμόρφωσαν οι ίδιοι, συνεπήρε το ετερόκλητο κοινό, το οποίο παρέμεινε μέχρι αργά το βράδυ στη μικρή αίθουσα χωρίς κλιματισμό. Παράλληλα, η παράσταση αντανακλούσε την πραγμάτωση των κόπων του δασκάλου τους, κ. Φώτη Ψυχάρη. «Εχω δει αυτά τα παιδιά να ψηλώνουν δέκα πόντους αυτήν τη χρονιά», λέει με καμάρι στην «Κ», καθώς τον αποχαιρετούν συγκινημένα για τις καλοκαιρινές διακοπές.
«Σχολεία της απελπισίας» ονομάζουν οι εκπαιδευτικοί σχολεία, όπως αυτό με πολλούς ξένους μαθητές, που ξεκινούν χωρίς να γνωρίζουν καν την ελληνική γλώσσα. «Το τοπίο που διαμορφώνεται είναι εκρηκτικό και αν δεν ασχοληθούμε συστηματικά με την εξομάλυνση του κλίματος, θα αντιμετωπίσουμε ακραία φαινόμενα bullying», εκτιμά ο 50χρονος δάσκαλος, ο οποίος διδάσκει, ωστόσο, στο ίδιο σχολείο σχεδόν 20 χρόνια.
Το μάθημα του κ. Ψυχάρη πάει πολύ «παρακάτω» από τα βιβλία του Οργανισμού. «Εχω πεισθεί ότι ο καλύτερος τρόπος για να μάθουν τα παιδιά είναι ο βιωματικός», επισημαίνει, «πρέπει να κτίσεις μια ισότιμη σχέση μαζί τους, να τους δώσεις χώρο έκφρασης». Η διδασκαλία στηρίζεται πολύ στον διάλογο και στη σύνδεση αφηρημένων εννοιών με την καθημερινότητα. Η επεξεργασία κειμένων στο μάθημα της Ελληνικής Γλώσσας γίνεται με όρους όπως «κυρία Προβλεψούλα» και «κουκουτσάκι», ενώ στη διάρκεια των τεστ ακούγεται χαμηλά κλασική μουσική. «Είχα διαβάσει ότι ενισχύει την απόδοση στα μαθηματικά και στις δημιουργικές ασχολίες», εξηγεί ο κ. Ψυχάρης «και διαπίστωσα ότι όντως επιδρά θετικά. Φτιάχνει έστω τη διάθεση!»
Ο 50χρονος δάσκαλος αξιοποίησε ιδιαίτερα τη λεγόμενη «ευέλικτη ζώνη» που προβλέπεται από το σχολικό πρόγραμμα, δύο σχολικές ώρες, όπου μαζί με την εθελοντική συμμετοχή δραματοθεραπεύτριας, έκαναν με τους μαθητές θεατρικό παιχνίδι και προετοίμαζαν όλοι μαζί projects, από τα οποία τελικά προήλθε και το κείμενο της παράστασης. «Αν δεν δοκιμάζεις νέα πράγματα στη σχολική καθημερινότητα, που να σε εμπνέουν, βαλτώνεις».
Nέες φιλίες
Μεγάλη είναι η εμπειρία του 50χρονου εκπαιδευτικού και στη διαδικασία ένταξης των ξένων μαθητών στην τάξη. «Ο Κάρολος προσγειώθηκε στην τάξη μας από την Πολωνία λίγο πριν από τα Χριστούγεννα», διηγείται. «Μιλούσε ελάχιστα ελληνικά, προσπάθησα να του κάνω επιπλέον μαθήματα στα διαλείμματα ή στη διάρκεια άλλων μαθημάτων. Ανά δύο μέρες, όμως, ένας από τους υπόλοιπους μαθητές “αναλάμβανε” τον Κάρολο για να του διδάξει ό,τι εκείνος ζητούσε: στο διάλειμμα μια μέρα έμαθε να μετράει μέχρι το 100 και πετούσε από τη χαρά του! Ετσι, εντάχθηκε στην τάξη, ενώ δημιουργήθηκαν νέες φιλίες» σημειώνει.
Oλοι μαζί ως ομάδα
Ο Χασάν επιβίωσε του βομβαρδισμού του Λιβάνου, έχασε, όμως, αγαπημένα πρόσωπα και βίωσε τη βία στην πιο ακραία μορφή της. «Ηταν πολύ επιθετικός όταν ήρθε στο σχολείο, από την τάξη μέχρι τις τουαλέτες δάγκωνε από τρία παιδιά, επειδή ένιωθε επαπειλούμενος», θυμάται ο δάσκαλος. «Μια μέρα τον βρήκα εκτός σχολικής αίθουσας και τον ρώτησα αν ήθελε να παρακολουθήσει τις προετοιμασίες για την 28η Οκτωβρίου, όπου και πάλι κάναμε θεατρικό παιχνίδι», περιγράφει ο κ. Ψυχάρης. Στην αρχή, ο Χασάν παρατηρεί σιωπηλά, την επομένη ζητάει να παίξει με τα παιδιά, τότε «του επέτρεψα, βέβαια, αλλά του έθεσα όρια». «Τελικά, ο Χασάν μάς διηγήθηκε με τα λίγα ελληνικά του την εμπειρία των βομβαρδισμών, εκείνος απελευθερώθηκε και εμείς τη συνδέσαμε με τους βομβαρδισμούς του 1940. Συμμετείχε στις δραστηριότητες χωρίς επιθέσεις και, όποτε προέκυπτε πρόβλημα με τη συμπεριφορά του, συζητούσαμε όλοι μαζί ως ομάδα».
Τι ονειρεύεται ο χαρισματικός δάσκαλος; «Να φέρουμε τη χαρά, το παιχνίδι στο σχολείο», απαντά. «Αυτά αποτελούν την προϋπόθεση για μάθηση». «Αναρωτιέμαι ποιο είναι το όραμα της παιδείας», εξομολογείται. «Είμαι πάντως σίγουρος ότι δεν είναι μόνο το Ιντερνετ και οι διαδραστικοί πίνακες».
Εντονη κριτική από 10χρονους
Η ζωή στο σχολείο αλλά και η επικαιρότητα αποτέλεσαν πυρήνα της παράστασης που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο πολιτιστικού προγράμματος του υπουργείου Παιδείας και εμπεριείχε χορό, μουσική και πλήθος συμβολισμών. Επιβεβαιώθηκε και πάλι ότι από «μικρό και τρελό» μπορείς να μάθεις την αλήθεια!
Κάποιος χωρίς όνειρα κλέβει μια βαλίτσα με τα όνειρα των ανθρώπων – έτσι ξεκινά μια εσωτερική αναζήτηση. «Η ζωή είναι φτιαγμένη από υλικά ονείρου. Τι γίνεται όταν αυτά χαθούν;» αναρωτιούνται οι μαθητές επί σκηνής, ενώ μας καταθέτουν τα προσωπικά τους όνειρα, όπως και το σχολείο των ονείρων τους. «Εκεί όπου σου διδάσκουν και να πλένεις, να ζυμώνεις, αλλά και να αγαπάς».
Εντονη η κριτική των 10χρονων στη νεοελληνική νοοτροπία. «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ;» «Κοιτάω την πάρτη μου», λένε υποκρινόμενοι ξιπασμένους ενηλίκους με γυαλιά ηλίου. Ούτε όμως οι πολιτικοί και τα οικονομικά σκάνδαλα «γλίτωσαν» από τη σάτιρά τους. «Είναι πολλά τα δισ. για τα αεροπλάνα...» υπενθυμίζουν με νόημα. Φορώντας χάρτινα κουτιά στο κεφάλι, ο 20μελής θίασος αναπαράγει το δελτίο των 8 – από ΔΝΤ μέχρι συνεντεύξεις μοντέλων...
Οταν ο κλέφτης των ονείρων επιστρέφει τα κλοπιμαία, τα παιδιά τον συμβουλεύουν:
«μόνο με την καρδιά μπορείς να δεις, μέσα σου, καλά κρυμμένα, βρίσκονται τα όνειρά σου».
.
