Λοιπόν, ήθελα να πω, πως τα χρόνια που φοιτούσα στο
Πανεπιστήμιο δούλευα σε διάφορες δουλειές, όπως έκανα και πριν, ώστε να ζω όσο
μπορούσα ανεξάρτητα από τους γονείς μου. Τα χρήματα που κέρδιζα κάλυπταν τις
καθημερινές μου ανάγκες αλλά και τις εξόδους με τους παιδικούς φίλους, αφού με
τους πενιχρούς μου πόρους μπορούσα να συνεισφέρω στις ομαδικές μας ‘αταξίες’ με
τα κρασάκια, τα ζεϊμπέκικα και τις μικρές μας εκδρομές.
Προς το τέλος του
πρώτου έτους πληροφορήθηκα για την έκδοση του βιβλίου του Χέρμαν Μέλβιλ ‘Μόμπι
Ντικ’ από τον οίκο Ζώδιο (1983), κι επειδή το βιβλίο είχε αντικριστά στις
σελίδες του το πρωτότυπο Αγγλικό και το Ελληνικό κείμενο, μου κίνησε το
ενδιαφέρον και έτρεξα να το πάρω. Δυστυχώς όμως το βαλάντιο είχε περιορισμούς
οπότε κατάφερα τότε να πάρω μόνο τον πρώτο τόμο. Ένα, δύο μήνες μετά, το
βιβλιοπωλείο αρνήθηκε να μου πουλήσει ξεχωριστά τον δεύτερο τόμο οπότε η
ανάγνωσή μου έμεινε λειψή σαν το … μετέωρο βήμα του πελαργού.
Η εκκρεμότητα
αυτή, η μισερή μου επαφή με το θαλασσινό αριστούργημα, δεν ξεχάστηκε. Κάμποσες
φορές προσπάθησα, χωρίς επιτυχία, να βρω τον δεύτερο, ή και τους δύο τόμους, της
εξαιρετικής αυτής έκδοσης. Όμως, πριν από λίγες εβδομάδες έπεσε στα χέρια μου η
δίτομη έκδοση του Μόμπι Ντικ από τον Κάκτο (1992). Μου άρεσε, εκτίμησα και τις 450
περίπου σελίδες επεξηγηματικών σχολίων, το πήρα και το διάβασα εξ αρχής από
εξώφυλλο σε εξώφυλλο.
Έτσι έκλεισε ο τριανταπεντάχρονος ανοιχτός μου λογαριασμός
με τον Μέλβιλ κι έτσι μάζεψα μέσα μου, με όσα ψυχικά κυβικά διαθέτω, την
υπέροχη αισθητική και το πολλαπλό νόημα του αριστουργήματος.
Παραθέτω κάμποσα μικρά αποσπάσματα από τον Μόμπι Ντικ, έτσι,
μήπως πείσω κι εσάς που δεν το έχετε ήδη κάνει, να τον διαβάσετε.
[ … ] Κι ανάμεσα στο να πληρώνεις και να πληρώνεσαι υπάρχει
τεράστια διαφορά. Η πράξη της πληρωμής είναι ίσως το πιο ενοχλητικό βάρος που
μας κληροδότησαν εκείνοι οι δύο πρώτοι κλέφτες του μήλου [ … ] σ. 106
[ … ] είναι εκπληκτικό το πόση διαφορά να τον βλέπεις (τον
τρομερό άνεμο Ευρωκλύδωνα) πίσω από ένα γυάλινο τζάμι, οπότε όλη η παγωνιά
μένει απ’ έξω, απ’ ό,τι να τον βλέπεις από ένα παράθυρο δίχως τζάμια, οπότε η
παγωνιά βρίσκεται και στις δύο πλευρές και ο μόνος τζαμάς είναι ο Θάνατος … τα
μάτια μου είναι παράθυρα και το κορμί κου σπίτι [ … ] σ. 111
[ … ] γιατί ακόμα και ο άνθρωπος που έχει κάποιο γεναιόδωρα
γελοίο χαρακτηριστικό, γενικά διαθέτει, να ‘στε βέβαιοι, πολύ περισσότερα
χαρίσματα από όσα εσείς φαντάζαστε [ … ] σ. 138
[ … ] πιστεύω πως αναλογιζόμαστε τα πνευματικά πράγματα,
όπως ακριβώς τα στρείδια βλέπουν τον ήλιο μέσα από το νερό και νομίζουν ότι το
πυκνό αυτό νερό είναι ο πιο αραιός αέρας [ … ] σ. 147
[ … ] γιατί κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να βρεί την
ταυτότητά του αν δεν έχει τα μάτια του κλειστά λες και για τις αισθήσεις μας το
σκοτάδι είναι πραγματικά το πιο κατάλληλο στοιχείο, παρ’ όλο που το φως είναι
πιο ευχάριστο για την πήλινη πλευρά μας [ … ] σ. 170
[ … ] ένα αρχαίο χαβανέζικο πολεμικό ρόπαλο ή ένα
κουπί-ακόντιο με όλα τα πολύπλοκα σκαλίσματά τους είναι το ίσιο πολύτιμα σαν
τρόπαια της ανθρώπινης επιμονής όσο κι ένα λατινικό λεξικό. Γιατί η θαυμαστή
αυτή πολυπλοκότητα των συμπλεγμάτων πάνω στο ξύλο έχει φτιαχτεί με ένα τίποτα,
ένα σπασμένο κομματάκι από κοχύλι ή ένα δόντι από καρχαρία κι έχει πληρωθεί με
πολλά χρόνια επίμονης αφοσίωσης [ … ] σ. 458
[ … ] Γιατί όπως ο φοβερός ωκεανός περιβάλλει την στεριά,
έτσι και στην ψυχή του ανθρώπου βρίσκεται μια μοναχική Ταϊτή, όλο ειρήνη και
χαρά, που όμως τριγυρίζεται από τους άγνωστους τρόμους της ζωής. Ο Θεός να σας
φυλάξει μην αρμενίσετε ποτέ μακριά από αυτό το νησί, γιατί ποτέ δε θα
ξαναγυρίσετε ! [ … ] σ. 464
[ … ] Αχ η φύση και η ψυχή του ανθρώπου ! Πόσο πέρα από τις
λέξεις είναι οι δεσμοί που τις ενώνουν ! Γιατί δεν υπάρχει ούτε το πιο ελάχιστο
άτομο της ύλης, δίχως το επιδέξιο αντίγραφό του στον Νου [ … ] σ. 510
[ … ] Έτσι λοιπόν, όταν από την μια μεριά σηκώνεις την κεφαλή
του Λοκ, τότε γέρνεις από κει. Αν τώρα σηκώσεις από την άλλη την κεφαλή του
Κάντ, ξαναγυρίζεις στην πρωτύτερη θέση σου. Μόνο που τώρα έχεις μπλέξει άσχημα
[ … ] σ. 530
[ … ] Η αληθινή δύναμη ποτέ δεν σκεπάζει την ομορφιά και την
αρμονία, συχνά μάλιστα την επιτείνει και παίζει μεγάλο ρόλο στη γοητεία που
ασκεί καθετί το επιβλητικά όμορφο [ … ] σ. 591
[ … ] όπως τα ανθρώπινα μωρά, που, όταν θηλάζουν, το
γαληνεμένο βλέμμα τους μένει ακίνητο με τα μάτια καρφωμένα μακριά από το
στήθος, λες και ζουν σε δύο κόσμους ταυτόχρονα, καταπίνοντας από την μια την
τροφή των ανθρώπων, ενώ από την άλλη τρέφονται πνευματικά με κάποια υπερκόσμια
ανάμνηση [ … ] σ. 608
[ … ] Ένα άλλο σημείο όπου διαφέρουν τα αρσενικά και τα
θηλυκά μπουλούκια (των φαλαινών) είναι ακόμα πιο χαρακτηριστικό των δύο φύλων.
Καμακώνεις ας πούμε ένα σαρανταβάρελο, και ο κακομοίρης εγκαταλείπεται απ’
όλους τους φίλους του. Αν όμως χτυπήσεις κάποιο μέλος του χαρεμιού, τότε όλες
οι συντρόφισσές της μαζεύονται γύρω της γεμάτες ανησυχία και μένουν κοντά της
για τόσο μεγάλο διάστημα, ώστε μερικές φορές γίνονται και οι ίδιες θύματα [ … ]
σ. 617
[ … ] έναν κόσμο που, ενώ ασχολείται αδιάκοπα με χιλιάδες
πράγματα, ωστόσο παραμένει αιώνια αδιάφορος και αγνοεί τον άνθρωπο, έστω κι
όταν θεμελιώνει καθεδρικούς ναούς [ … ] σ. 712
[ … ] Όμως, στην
θάλασσα της Ιαπωνίας οι καλοκαιρινές μέρες μοιάζουν με φωτεινό καταρράχτη. Ο
δυνατός και ασυννέφιαστος ήλιος της περιοχής μοιάζει με το εκτυφλωτικό κέντρο,
όπου εστιάζεται ο απέραντος καθρέφτης του γυάλινου ωκεανού. Ο ουρανός μοιάζει
λουστραρισμένος, σύννεφα δεν υπάρχουν, ο ορίζοντας λες και επιπλέει και η
ένταση της μονότονης ακτινοβολίας είναι το ίδιο αφόρητη με τη λαμπρότητα του
θεϊκού θρόνου [ … ] σ. 749
[ … ] άσε με να κοιτάξω μέσα σε ανθρώπου μάτι, από ουρανό
και θάλασσα κάλλιο εκεί να αγναντεύω και προτιμότερο από το να βλέπω το Θεό [ …
] σ. 802
.
