ΣΥΡΙΖΑ - Για την Ευρώπη

Παρατηρήσεις επί των προσυνεδριακών κειμένων (Για την Ευρώπη)

του Θανάση Κοντονάτσιου

Επιτρέψτε μου να σημειώσω πως κατά την γνώμη μου, αυτή η εμμονή με την «Γερμανική Στρατηγική» και την «Γερμανική Ευρώπη» εκτός από εντελώς αφελής και πολιτικά άτοπη, είναι και το πλέον ανόητο κλισέ από αυτά που έτυχε να παρεισφρήσουν τελευταία στην λεγόμενη αριστερή αφήγηση. Ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος τελείωσε και -ευτυχώς- η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται.

Η Ευρώπη, στην εποχή του αδυσώπητου ανταγωνισμού των οικονομικών κέντρων,  αγωνίζεται να επιβιώσει πρωτίστως ως οικονομικό κέντρο παραμένοντας έτσι στο προσκήνιο της ιστορίας. Δεν έχει δυστυχώς συνειδητοποιηθεί πως η Ευρώπη είναι ο μοναδικός παράγοντας σήμερα που έχει το ιστορικό βάθος και το πολιτικό κύρος που απαιτείται ώστε να μπορεί να αποτρέψει την ακατέργαστη και καταστροφική φιλοδοξία των Ενωμένων Πολιτειών για την εγκαθίδρυση μιας Μονοπολικής Παγκόσμιας Ηγεμονίας τα χαρακτηριστικά της οποίας, αν τελικά επιτευχθεί, θα ξεπερνούν και την πλέον σκοτεινή φαντασία.

Παράλληλα με τον παραπάνω μύθο περί «Γερμανικής Ευρώπης» αναπτύσσεται κι ένας δεύτερος περί «Ευρωπαϊκού Νότου». Ένας όρος που στερείται οποιασδήποτε σημασίας και που παραβλέπει πως σε όλες ανεξαίρετα τις χώρες του λεγόμενου Ευρωπαϊκού Νότου έχουν εγκαθιδρυθεί με σχετικά άνετες (ναι, άνετες!) κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες απολύτως νέο-φιλελεύθερες κυβερνήσεις.

Η Ευρώπη είναι μία. Δεν είναι δύο, ούτε τρείς.

Η οικονομία της Γερμανίας είναι πολύ μικρή ώστε να της επιτρέψει Ευρωπαϊκή ηγεμονία και ο παραγωγικός της μηχανισμός, με 60% περίπου των εξαγωγών του στην Ευρώπη, είναι απόλυτα εξαρτημένος από τους Εταίρους της. Τα προβλήματα της Ευρώπης δεν είναι ούτε Νότια ούτε Βόρεια. Είναι απλώς αυτό: Ευρωπαϊκά! Κι έχουν μια διαβολεμένη ομοιότητα που πιάνει από τον Ατλαντικό μέχρι το Αιγαίο και από την Νορβηγία μέχρι την Κύπρο.

Το ζήτημα που γεννιέται λοιπόν για την Ευρώπη είναι διπλό. Είναι ζήτημα στόχου και ζήτημα τακτικής. Η νέο-φιλελεύθερη οπτική και διαχείριση και η διατήρηση των εθνικισμών (που λειτουργούν ως ερείσματα επιβίωσης κι ως εργαλεία χειραγώγησης των λαών για τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ) είναι ο πραγματικός εχθρός και το ουσιαστικό πρόβλημα της Ευρώπης.

Είναι απολύτως λογικό και αναμενόμενο πως ο μέσος Κινέζος δεν μπορεί πλέον να ζει με 600 ευρώ τον χρόνο. Είναι επίσης αντιληπτό πως η Κίνα, ελέγχοντας πλέον τεράστιο ποσοστό της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής, αντιμετωπίζει και πολεμά την Δύση με τα ίδια τα δικά της όπλα. Στην διελκυστίνδα αυτή η Ευρώπη εκτός από την νεοφιλελεύθερη αντιμετώπιση έχει κι άλλους τρόπους να δράσει. Οι έννοιες ‘ανταγωνισμός’ και ‘ανάπτυξη’ θα πρέπει να επανακαθοριστούν, οι κατευθύνσεις και οι προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής βιομηχανικής παραγωγής να επαναπροσδιορισθούν, και αυτές οι πολύ δύσκολες δουλειές, είναι δουλειές για την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Οι μεγάλες δυνάμεις και τα κράτη θα πρέπει να αντιληφθούν πως εκτός από τον Ανταγωνισμό υπάρχει και η Συνεργασία και πως εκτός από τις εξαγωγές υπάρχει και η προσπάθεια για κάλυψη των εσωτερικών αναγκών και διατήρηση του επιπέδου ζωής των ανθρώπων. Δεν μιλώ για εσωστρέφεια, μιλώ για ανθρωπιστικό ορθολογισμό.

Ο καθορισμός των στόχων και η αναμόρφωση του θεσμικού περιβάλλοντος είναι οι προκλήσεις για την Ευρώπη.

Ο Jurgen Habermas περιγράφει το όραμά του έτσι:

[ … ] Ο λαός της Ευρώπης χρειάζεται να ξέρει πως ο μόνος τρόπος για να διατηρήσει το κοινωνικό του μοντέλο και την πολιτιστική του ποικιλομορφία είναι να ενωθεί και να συνεργαστεί [ … ]

Και ο Etienne Balibar απαντά:

[ … ] η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης … δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί και δεν είναι δυνατή, παρά μόνον εάν είναι πιο δημοκρατική από το σύνολο των  εθνών που την συναποτελούν [ … ]

Αυτή είναι η δυσκολία, το όραμα και το έπαθλο για τους λαούς. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση για την Αριστερά. Ιδού η Ρόδος!

Καμία Ευρωπαϊκή χώρα (ούτε ακόμη και η πάμπλουτη Νορβηγία) δεν θα είναι σε θέση να επιβιώσει μονάχη έξω από κάποιο μεγάλο συνασπισμό που λειτουργεί ως οικονομικό κέντρο. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Πρόκειται για μια κατάσταση που δεν θα περάσει ούτε του χρόνου ούτε σε δέκα χρόνια και την οποία η αριστερά δεν μπορεί να αγνοεί χωρίς ταυτόχρονα να απολέσει τον ρόλο της όσο και τον λόγο για την ύπαρξή της.

Τα κρυμμένα αποθέματα της Ρωσίας είναι η παρθένα και άθικτη Σιβηρία. Μια αχανής περιοχή των 7,5 εκ. τετραγωνικών χιλιομέτρων, όσο και η Ευρώπη, με τα τρία τέταρτα να είναι κατοικήσιμα. Με ένα πληθυσμό που δεν ξεπερνάει τώρα τα 25 εκ., τεράστιες περιοχές κατάλληλες για παραγωγή τροφής, εκτεταμένα κοιτάσματα γαιάνθρακα και μετάλλων, αχανή δάση, πολύ πετρέλαιο και πολύ φυσικό αέριο.

Τα αποθέματα της Κίνας των πενήντα ‘εθνοτήτων’, είναι η ασύλληπτη δημογραφική της υπεροχή, η απαράμιλλη βιομηχανική της παραγωγή, η ταχύτατη ανάπτυξη και ο συνεκτικός (παρ’ όλα τα τεράστια μεγέθη) τρόπος διοίκησης.

Τα κρυμμένα αποθέματα της Ευρώπης είναι η ανθρωπιστική της παράδοση, ο πολιτισμός, η επιστημοσύνη της, η τεχνολογία της και η εσωτερική πολιτιστική και πολιτική της ενότητα που σέβεται, διατηρεί και αξιοποιεί την ποικιλία. Αυτός είναι ο Ευρωπαϊκός θησαυρός, πολύτιμος για όλους τους ανθρώπους, μέσα και έξω από την Ευρώπη.

Για το νόμισμα δεν θα προσθέσω πολλά διότι δεν αξίζει ίσως ούτε την μελάνη ούτε και τον κόπο. Το νόμισμα είναι ένα εργαλείο που οι λαοί θα πρέπει να αποφασίσουν πως θα το χρησιμοποιήσουν. Η ενότητα του Ευρωπαϊκού νομίσματος είναι απλώς μια πλατφόρμα που διευκολύνει την επίτευξη εξαιρετικά περίπλοκων και πολύ πιο φιλόδοξων, από το ίδιο το κοινό νόμισμα, στόχων σαν αυτούς που ακροθιγώς ανάφερα λίγο πριν. Το ευρώ ως οικονομικό εργαλείο και ως νόμισμα δεν ανήκει μόνο στις ελίτ αλλά ανήκει και στα 500 εκατομμύρια των Ευρωπαίων πολιτών.

Είναι η κατάλληλη στιγμή για πλήρες ξεκαθάρισμα και υιοθέτηση απλών, υπεύθυνων και πολιτικά ρεαλιστικών θέσεων. Ένα κόμμα εναντίον του ευρώ είναι ένα κόμμα που εχθρεύεται την Ένωση. Ένα τέτοιο κόμμα, που δεν έχει την ιστορική οξυδέρκεια ή την πολιτική ειλικρίνεια να αποδεχθεί τους συσχετισμούς και την κατεύθυνση της ιστορίας, είναι σήμερα καταδικασμένο στην πολιτική καταστροφή. Μαζί με αυτό το κόμμα όμως τσακίζονται και οι προοπτικές για ισχυροποίηση της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και καταστρέφονται όλες οι προσδοκίες των πολιτών για μια, προς την σωστή κατεύθυνση, μετεξέλιξη της Ένωσης.

Θανάσης Σ. Κοντονάτσιος – Ο.Μ. Αγίας Παρασκευής