Brihad-Aranyaka-Upanishad

Χωρίς να είμαι βαθύς μελετητής, αισθανόμουν πάντα μια ενστικτώδη απώθηση από αυτό που θα έλεγα «γκρινιάρικη ηθικολογία» του Σωκράτη ή από την αλαζονεία και την απολυτότητα της σκέψης (και της συμπεριφοράς;) του Πλάτωνα. Ένα μεγάλο μέρος της διανόησης εδώ στην Δύση έχει μια τάση θεοποίησης των λεγομένων στην περίπτωση του ενός και των γραπτών στην περίπτωση του άλλου φιλοσόφου.

Μια άλλη τάση που ευδοκιμεί επίμονα, ιδιαίτερα εντός των συνόρων μας, είναι η αντίληψη της αναμφισβήτητης υπεροχής των Ελληνικής Φιλοσοφίας που πάνω της βέβαια στηρίχτηκε εν μέρει και το σημερινό Δυτικό οικοδόμημα. Ίσως η αντίληψη αυτή να αποτελεί και το σπέρμα της σημερινής αυτοκαταστροφικής Δυτικής αλαζονείας και της αρπακτικής εχθρότητας με την οποία συμπεριφέρεται η Δύση έναντι άλλων χωρών και πολιτισμών.

Αφορμή για να γράψω αυτά στάθηκε μια υποσημείωση που βρήκα στο βιβλίο «Πέρα από την αρχή της ηδονής» του Freud (ISBN: 960-7105-23-0), σελ. 89 και 90. Εκεί ο Πλάτων, στο Συμπόσιο εκφράζει μια άποψη για την καταγωγή της σεξουαλικότητας με αυτά τα λόγια:

«Παλαιά δηλαδή ο οργανσιμός μας δεν ήταν ο ίδιος όπως τώρα, ήτο διαφορετικός. Πρώτα πρώτα τα φύλα των ανθρώπων ήταν τρία, και όχι όπως σήμερα δύο, αρσενικόν και θηλυκόν. Υπήρχεν ακόμη και ένα τρίτον, αποτελούμενον απ’ αυτά τα δύο … το αρσενικοθήλυκον (σσ. «ανδρόγυνον»). Αυτοί οι άνθρωποι όμως τα είχαν όλα διπλά, είχαν δηλαδή τέσσερα πόδια, δύο πρόσωπα, διπλά γεννητικά όργανα κλπ. Ο Δίας αποφάσιε τότε να χωρίσει κάθε άνθρωπο σε δύο μέρη, «όπως αυτοί που σχίζουν να μέσπιλα(μούσμουλα) για να τα διατηρήσουν … Μετά την διχοτόμησην λοιπόν του οργανισμού αναζητούσε το καθένα το άλλο του ήμισυ και επήγαιναν μαζί. Ετύλιγαν τότε τα χέρια των ο ένας γύρω από τον άλλον, και έτσι σφιχταγκαλιασμένοι, γεμάτοι πόθον να κολλήσουν μαζί …» [ Πλάτων, Συμπόσιον, μετάφραση Ιωάννου Συκουτρή, εκδ. 1986 ]

Η ίδια θεωρία υπάρχει και στις Ουπανισάδες (Upanishad). Στο Brihad-Aranyaka-Upanishad που είναι η παλαιότερη Ουπανισάδα γραμμένη οπωσδήποτε πριν το -800, αναφέρεται:

«Αλλά και αυτός (ο Atman, ο εαυτός ή το Εγώ) δεν χαιρόταν, δεν χαίρεται κανείς όταν είναι μόνος. Τότε επιθύμησε έναν δεύτερο. Γιατί ήταν τόσο μεγάλος όσο είναι μια γυναίκα και ένας άνδρας όταν είναι αγκαλιασμένοι. Αυτόν το εαυτό του τον χώρισε σε δύο μέρη: έτσι προέκυψαν ο σύζυγος και η σύζυγος. Γιαυτό λοιπόν τούτο το σώμα του εαυτού μοιάζει με μισή κοιλότητα, όπως εξηγείται στη Yajnavalkya. Και γιαυτό τούτον εδώ τον κενό χώρο τον γεμίζει η γυναίκα.»

Το κείμενο Brihad-Aranyaka-Upanishad είναι γραμμένο τετρακόσια χρόνια περίπου πριν από το Συμπόσιο.

Αναφέρω αυτά ως δείγμα των συνεχών αλληλεπιδράσεων, συγχωνεύσεων ή αναγεννήσεων που χαρακτηρίζουν όλες τις κουλτούρες και όλους τους πολιτισμούς του ανθρώπου και σε ολόκληρη την έκταση του πλανήτη.

Ο σεβασμός, η γνώση και εν τέλει ο συγκερασμός ολόκληρου του ανθρώπινου πολιτιστικού οικοδομήματος είναι, από ότι φαίνεται, η μοναδική διέξοδος που διαθέτουμε σήμερα στην προσπάθεια για κατάκτηση καλύτερου μέλλοντος για το είδος καθαυτό.

Η εμμονή της Δύσης σε μια σκοτεινή όσο και φρούδα αντίληψη ανωτερότητας, η με χυδαίο πολλές φορές τρόπο, πρωτοκαθεδρία της τεχνολογίας ακόμα και σε σχέση με την ίδια την Επιστήμη, η συνεχής απόρριψη του «άλλου» οδηγούν σε μεγάλα πισωγυρίσματα ή ίσως στην καταστροφή.

.