Αντιγράφω από το blog «με αφορμή» δύο εδάφια που μου έκαναν εντύπωση από την χθεσινή ομιλία του Slavoj Zizek στην αίθουσα ΜΑΧ του Μετσόβειου. Το ένα που αναφέρεται στην Πανεπιστημιακή παιδεία για την απλότητα και την πληρότητα της τοποθέτησης και το άλλο που αναφέρεται στην Ευρώπη για την έξοχη διορατικότητα την βαρύτητα και την πολύ επίκαιρη πολιτική σημασία:
- Για την Πανεπιστημιακή παιδεία:
[ … ] Ο αγώνας μας οφείλει λοιπόν να στρέφεται προς εκείνες τις πλευρές της τρέχουσας «αναδιάρθρωσης» που δημιουργούν απειλές στον ελεύθερο, δημόσιο χώρο, σε διεθνική κλίμακα. Παράδειγμα θα μπορούσε να αποτελέσει η λεγόμενη «Διαδικασία της Μπολώνια», που έχει ξεκινήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο «την εναρμόνιση της αρχιτεκτονικής της ανώτατης εκπαίδευσης σε ευρωπαϊκή κλίμακα»- στην πραγματικότητα μια επίθεση στη δημόσια χρήση του ορθού λόγου. Κοινός παρονομαστής αυτών των αλλαγών είναι η πίεση για υποταγή της ανώτατης εκπαίδευσης στην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων της κοινωνίας μέσω της παραγωγής εξειδικευμένων γνώσεων. Αυτό που εξαφανίζεται εδώ είναι η πραγματική αποστολή της επιστημονικής σκέψης: όχι μόνο να προσφέρει λύσεις σε προβλήματα που τίθενται από την «κοινωνία»- στην πραγματικότητα, από το κράτος και το κεφάλαιο- αλλά να στοχαστεί πάνω στην ίδια τη μορφή αυτών των προβλημάτων και να διακρίνει το πρόβλημα που υπάρχει στον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε το πρόβλημα. Η αναγωγής της ανώτατης εκπαίδευσης στο έργο της παραγωγής κοινωνικά χρήσιμης, εξειδικευμένης γνώσης αποτελεί παραδειγματική έκφραση της Καντιανής «ιδιωτικής χρήσης του ορθού λόγου»- δηλαδή, της υποταγμένης σε αυθαίρετες, δογματικές απαιτήσεις- στο πλαίσιο του σημερινού, παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. [ … ]
- Για την Ευρώπη:
[ … ] Η Ευρώπη είναι νεκρή- εντάξει, αλλά ποια Ευρώπη; Η απάντηση είναι: ή μετά- πολιτική Ευρώπη της προσαρμογής στην παγκόσμια αγορά, η Ευρώπη που επανειλημμένα «μαυρίστηκε» στα δημοψηφίσματα, η Ευρώπη της τεχνοκρατίας των Βρυξελλών. Η Ευρώπη που παριστάνει τον εκπρόσωπο του ψυχρού, ευρωπαϊκού Λόγου απέναντι στο ελληνικό πάθος και την ελληνική διαφθορά, το μαθηματικό πνεύμα απέναντι στη συγκινισιακή μέθη. Ωστόσο, όσο ουτοπικό κι αν ακούγεται, το έδαφος είναι ακόμη ελεύθερο για μια άλλη Ευρώπη: μια εκ νέου πολιτικοποιημένη Ευρώπη, θεμελιωμένη πάνω σε ένα συλλογικό σχέδιο χειραφέτησης. Την Ευρώπη που γέννησε την αρχαία ελληνική Δημοκρατία, τη Γαλλική και τη Ρωσική Επανάσταση. Να γιατί πρέπει να αποφύγουμε τον πειρασμό να αντιδράσουμε στη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση με μια αναδίπλωση στα απολύτως κυρίαρχα έθνη- κράτη, εύκολη λεία στο διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο που δεν γνωρίζει σύνορα και ηπείρους και μπορεί εύκολα να φέρει το ένα έθνος- κράτος σε αντιπαράθεση με το άλλο. Περισσότερο από ποτέ, η απάντηση στην κρίση πρέπει να είναι περισσότερο διεθνιστική και οικουμενική από την οικουμενικότητα του παγκοσμίου κεφαλαίου. [ … ]
.
O περιβόητος Σλαβόϊ διακρίνει την "ανώτατη εκπαίδευση" απτήν "επιστημονική σκέψη", μάλιστα τις προσδιορίζει ως θύτη και θύμα αντιστοίχως. Δηλαδή τι εννοεί και τι πρεσβεύει; Οτι η εκπαίδευση να διαμορφώνει Αίνστάϊν ή Ναπολέοντες ή Τέϋλυράνδους; Ο Πλάτων ή ο Αριστοτέλης από ποιά "Μπολόνια" βγήκανε; Μάλλον μιλά ως οραματιστής της προσΓειωμένης ούτως ή άλλως ως μαζικής της ανωτάτης εκπαίδευσης και ταυτόχρονα ως επαγγελματίας συντεχνίας με τη ματαιοδοξία να συμπεριλάβει σε αυτή τα πάντα στη μεταφορά τού πολιτισμού και τών ιδεών στο τρένο των προαποφασισμένων παραδοσιακών επιλογών.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Γιώργο Μπατζιλή
ΑπάντησηΔιαγραφήΜα ακριβώς αυτό επισημαίνει: Ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης δεν θα μπορούσαν ποτέ να βγουν από ένα Πανεπιστήμιο τύπου Μπολόνια.
Μήπως τον παρανόησες ;