Ο Άδωνις και το ... τέλος της Άνοιξης

( Δεν άντεξα στον πειρασμό και αναδημοσιεύω μερικώς το post από τον φίλο : Politis Athinaios )

Ο γιορτασμός της Πρωτομαγιάς έχει ρίζες στις παγανιστικές τελετές των πολυθεϊστικών θρησκειών. Πολλοί κάτοικοι αγροτικών περιοχών, κατά την περίοδο του εκχριστιανισμού τους, έμειναν πιστοί στις θρησκευτικές τελετές των πατέρων τους.

Ως παγανιστικές θρησκείες χαρακτηρίζονται όλες εκείνες που δεν προέρχονται από την παράδοση των πρώτων βιβλίων της Π. Διαθήκης (ιουδαϊσμός, χριστιανισμός, ισλαμισμός). Κυρίως δε, είναι οι προχριστιανικές λατρείες (όπως για παράδειγμα η αρχαία ελληνική θρησκεία). Φαίνεται ότι τα έθιμα της πρωτομαγιάς, προέρχονται από τα Αδώνια, που τελούνταν την άνοιξη και συμβόλιζαν την ανάσταση της φύσης.

Στη γιορτή του Αδωνη οι γυναίκες ντυμένες πένθιμα τοποθετούσαν πάνω σε νεκροκρέβατο κέρι να ομοιώματα του Αδωνη, τα «είδωλα», γύρω απο τα οποία έβαζαν άνθη και τους λεγόμενους «κήπους», δηλαδή γλάστρες όπου είχαν φυτέψει μάραθα ή άλλα φυτά που γρήγορα μαραίνονται αλλά και γρήγορα ξανανθίζουν, για να συμβολίσουν την πρόωρη μαραμένη νεότητα του Αδωνη, δηλαδή την ακμή της άνοιξης που εκπροσωπούσε ο Αδωνης, που γρήγορα περνά.

Παρόμοιο έθιμο αναβιώνει στις Σέρρες κατά την περιφορά του Επιταφίου, όπου γυναίκες τοποθετούν εικόνα του Εσταυρωμένου ανάμεσα σε άνθη, κεριά και θυμιάματα. Δίπλα τοποθετούν ένα πιάτο φακής ή κριθάρι, έθιμο που συναντάται και σε άλλες περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας και θυμίζει τους κήπους του Αδώνιδος. Στην Καστανιά Στυμφαλίας την Πρωτομαγιά υπάρχει ένα έθιμο, το Φουσκοδέντρι που έχει παρόμοια τελετουργικά στοιχεία.

Ενας νέος (ή νέα) υποδύονταν τον νεκρό και νεκρανασταινόμενο Φουσκοδέντρι. Η τελετή γινόταν κάτω από μεγάλα δέντρα όπου συγκέντρωναν άνθη του αγρού, κλαδιά δέντρων, φιδόχορτα και τέλος πέτρες με τις οποίες σχημάτιζαν βάση τύμβου νεκρικού ύψους 3ο περίπου πόντων. Μέσα στον «τύμβο» αυτόν ξάπλωνε ο νέος που υποκρινόταν τον νεκρό. Οι κοπέλες τον ανθοστόλιζαν, έπλεκαν στεφάνι και το έβαζαν στο κεφάλι του και μοιρολογούσαν.

Τέλος το Φουσκοδέντρι ανασταινόταν. Μετά την ανάσταση και γύρω από τον άδειο τύμβο, άρχιζαν κυκλικό χορό με πρώτον τον «νεκραναστηθέντα», από δε τα άνθη του «νεκροστολισμού» έπλεκαν μαγιοστέφανα. Η τελετή είχε τη βάση της στην αντίληψη ότι όπως το Φουσκοδέντρι, έτσι θα αναστηθεί μέσα στα κλαδιά η φουσκοδεντριά.
Πολλά άλλα έθιμα της Πρωτομαγιάς ξεκινούν από την αντίληψη ότι όλα ο Μάιος τα κάνει νέα, ότι μια νέα ζωή αρχίζει με την Πρωτομαγιά για τα φύση και για τον άνθρωπο.

.

image : Paolo Caliari, Venus und Adonis

.