Σκεπτόμενος κάποιος λογικά και ακομμάτιστα
καταλήγει συνήθως στο συμπέρασμα πως η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ το ’81 ήταν μάλλον καλύτερη
από τις προηγούμενες. Πολλοί μάλιστα πιστεύουν πως ήταν μια από τις καλύτερες
μεταπολεμικά. Δυστυχώς όμως, σύντομα υπήρξε φθορά, τα προοδευτικά ανοίγματα
μειώθηκαν και σιγά σιγά ο δικομματισμός τράβηξε τον μονότονο και βλαβερό του
δρόμο.
Υπάρχει όμως μια διαπίστωση που λέει ότι οι απλοί
ψηφοφόροι (κι όχι οι με οποιονδήποτε τρόπο κομματάνθρωποι) του ΠΑΣΟΚ είχαν
θετικότερα κοινωνικά χαρακτηριστικά από όσους ψήφιζαν συντηρητικά. Υπήρχαν
διαφορές όπως για παράδειγμα μεταξύ των Βενιζελικών (χωρίς φυσικά αυτοί να ήταν
ριζοσπάστες ή επαναστάτες) και των
Βασιλικών σχεδόν ένα αιώνα πριν. Στατιστικά μιλώντας, μεταξύ άλλων διαφορών οι
λεγόμενοι πασόκοι ήταν νεότεροι, συνήθως πιο μορφωμένοι και πιο προσηλωμένοι σε
αξίες της δημοκρατίας. Οι απλοί αυτοί ψηφοφόροι του κέντρου ήταν περισσότερο
εύθικτοι σε αυθαιρεσίες του κράτους, έδιναν μεγαλύτερο βάρος στην παιδεία ή την
υγεία από όσο στους εξοπλισμούς, ήταν περισσότερο ανεκτικοί και φιλικοί με την
νέα γενιά κλπ κλπ. Οι διαφορές αυτές, που συνοπτικά αναφέρονται εδώ γιατί είναι
πολλές, είναι ποιοτικές διαφορές. Δείχνουν τον τρόπο που ο πολίτης αλληλεπιδρά
με το κοινωνικό του περιβάλλον και ποιες είναι οι προτεραιότητές του.
Δημιουργείται σε πολλούς σήμερα η εντύπωση ότι
αυτού του τύπου οι ποιοτικές διαφορές στατιστικά εμφανίζονται πάλι, έτσι ώστε
κατά κάποιο τρόπο να ‘διαχωρίζουν’ με θετικό τρόπο τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ
από τους πολίτες που ψηφίζουν συντηρητικά. Αν η διαπίστωση αυτή ευσταθεί τότε
μπορεί κάποιος, προχωρώντας λίγο τον συλλογισμό, να υποστηρίξει ότι τα κόμματα
θέλοντας και μη δέχονται μια πίεση από τη βάση τους, καθορίζονται δηλαδή έμμεσα
σε μεγάλο ή μικρό βαθμό (έστω ελάχιστα) από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των
πολιτών που τα υποστηρίζουν με την ψήφο τους.
Συμπληρώνοντας αυτή τη σκέψη θα πρέπει να λάβει
κανείς υπόψη του και το πως τοποθετείται η συντήρηση και η ελίτ πολιτικά.
Δηλαδή ποιο κομμάτι του πολιτικού φάσματος εκφράζει περισσότερο τα συμφέροντά
της και με ποιόν τρόπο αυτή διανέμει την πολιτική της υποστήριξη στο τρέχον
πολιτικό φάσμα (διότι η ελίτ με τον ένα ή άλλο τρόπο απευθύνεται και επιδρά σε
ολόκληρο το πολιτικό φάσμα).
Αξίζει να λάβει κάποιος υπόψη αφενός τα ποιοτικά
χαρακτηριστικά μιας ‘κομματικής βάσης’ και αφετέρου τον ρόλο και τις προσβάσεις
της ελίτ στο πολιτικό φάσμα.
Ο οποιοσδήποτε λοιπόν που (έχοντας καταφέρει να
προστατέψει τη σκέψη του από την παγίδα του ‘άσπρο – μαύρο’ ή του ‘όλοι το ίδιο
είναι’) σκέφτεται με αυτόν τον τρόπο, έχει την δυνατότητα να αντιληφθεί καλύτερα
ποιο είναι σήμερα το πολιτικό διακύβευμα και να κατανοήσει ποιο ακριβώς τμήμα
της Κοινωνίας θα ‘επανέλθει στα πράγματα’ και τι θα χαθεί από μια ενδεχόμενη
πτώση τη ΣΥΡΙΖΑ.
Θανάσης Κοντονάτσιος
